Geçenlerde yazılımcı bir kardeşimizin teknokentlerde konuşlanmış farklı yazılım firmalarındaki çalışma şartlarıyla ilgili eleştirel bir post’una denk geldim Linkedin’de. Herkes zaten public olarak isim soyisimle yazdığı için isimleri de aldım ss’lerde. Buyrunuz.
Bu post, TR’deki pek çok şirkette görebileceğimiz çalışma şartlarını anlatan, neredeyse standartlaşmış bir eleştiri. Yani “köpek insanı ısırırsa haber olmaz”. Fakat, az biraz postun altındaki yorumları görünce, haber değeri taşıyan “insan köpeği ısırdı” temsillerini mis gibi görebiliyoruz. Buyrunuz ekran görüntülerine.
Bu CEO kardeş, olaya tam bir Linkedin profesyoneli gibi yaklaşmış. Sen adama “kardeş ben suçsuzum, beni hapse attılar” diyorsun, herifçioğlu sana “siktiret onu, hapishane duvarlarında graffiti var mı, ondan haber ver” diyor. Linkedin arketipleri oluştursak en çok bu tiplerden tiksinirim herhalde. Sen maddi, elle tutulur bir sorundan bahsediyorsun, herif sana sinerji diyor, strateji diyor, etkili iş planı diyor. Haftada 70-80 saat çalışmak istemeyene de “vasat” diyor son cümlede arsız.
Hayvan evladı gibi yorum yapanların önemli bir kısmının profilinde MBA ve PhD yazıyor. Akademinin işlevinin ne olduğuna dair derin tartışmalara girilmesi gerektiği zaten aşikar. Yazdığı yoruma gelince, çalışan tabii ki risksiz iş arar. Risk istese kendi startup’ını, şirketini kurar. Ayrıca kimse fedakarlık etmek zorunda değil. Zaten çalışmanın şartları da fedakarlık etmek, gönül koymak gibi muğlak, saçma sapan şeylerle belirlenmiyor. İş hukuku diye bir şey var.
Bu PhD’li arkadaş da her denyo gibi yerini bilemeyip güçlünün tarafında saf tutan yancı olmuş. Devlet çok vergi alıyor diye girdiğin cümleden devlet eleştirisi değil, patron haklılığı devşiriyorsun. Bunu yaparken de refah seviyesi, birikim oranları falan gibi sikko sikko şeyler söylüyorsun. Misal “Batı’da refah olduğu için iş dışı saatlerde işe katkı beklenemeyebiliyor” demiş. Yani gene işe çağırıp çağırmama gücü şirkette. İsterse çağırmaz demeye getiriyor. Bilmiyor mu Batı’nın büyük kısmında iş dışı saatlerde gel mesai almadan çalış desen götünü keseceklerini? Elbette biliyor. Ama argümanını hakikatler üzerine kurduğunda rıza üretemeyeceğini, bu çalışma şartlarının gerekliliğine kimseyi inandıramayacağını da biliyor.
Bu arkadaş da sinsi profesyonel stayla. “Sorun var farkındayız ama yapacak bir şey yok”culuk. Eleman postta “hafta sonu ve akşam da mesai yapman bekleniyor” diye dert yanıyor ve sen cevap olarak “sistem gidince tatilden bile çağırıp getirirler” diyorsun. Senin söylediğin acil, herifin söylediği gündelik iş. Konuyu bağlamından koparmak tam bu işte.
En beğendiğim bu yorum ama. Eğer birinin title’ında futurist ve entrepreneur beraber yazıyorsa o kişiden bi bok olmaz. Kanıtı da üstteki denyo.
Bu arada ben sadece epey sıkıntılı yorumları aldım. Post’ta bayağı düzgün yorumlar da vardı. Üsttekilerle dalga geçen yazılımcı kardeşimiz de epey boldu. Etliye sütlüye dokunmadan yazanlardan şunu çok beğendim özellikle.
İnsan, sorunları olan bir varlık. Barınma, beslenme gibi temel dertleri çözülünce, sevme/sevilme ve anlam sahibi olma dertleri başlıyor. O bitiyor, varoluşsal dertler başlıyor. Bir tarafta hayata güzellik katan şeyler, diğer tarafta sorunlar. Hayat genel olarak bu salınımda devam ediyor çoğunlukla. Herkes kendi meşrebince bu salınım içerisinde bir denge kurmaya çalışıp, akıp gidiyor. Linkedin’deki “profesyonel” tayfada bir “business” kültü var. Hayatın tam merkezinde, her şeyden daha kıymetli, anlamlı olduğunu düşündükleri. Bundan sebep, pek çok kişi Linkedin’i sevmiyor, sevemiyor. Haftada 80 saat çalışmak istemeyene vasat diyen birilerinin cesaretine cesaret katan yapısı insanları rahatsız ediyor. Çünkü yazılanlar, söylenenler gerçek değil, samimi değil, hakiki değil. Çikolatanın tadını değil, ambalajını yarıştırdığımız bir yarışma arenası Linkedin. Tam da bu sebepten thinker, keynote speaker, creator, futurist gibi saçma sapan taytıl’ları sıklıkla görüyoruz. Velhasıl, yukarıdaki yorumların yazılabilmesini meşru kılan, hak gören, cesaretlendiren bonboş bir business kültü yarattığı yapısı yüzünden Linkedin’i sevmiyoruz, sevemiyoruz.
Sait Faik babamızla bitirelim; “Günün birinde dostluklardan, insanlardan ve hayvanlardan ve ağaçlardan ve kuşlardan ve çimenlerden yapılmış vazife hissi ile çarpan yüreklerle dolu bir alemde yaşayacağımızı düşünelim. Bir ahlakımız olacak ki, hiçbir kitap daha yazmadı. Bir ahlakımız; bugün yaptıklarımıza, yapacaklarımıza, düşündüklerimize, düşüneceklerimize hayretler içinde bakan bir ahlakımız.“
